Shkencëtarët kërkojnë të zgjidhin misterin pse disa njerëz nuk infektohen me Covid

Ekspertët shpresojnë se kërkimi mund të çojë në zhvillimin e barnave që ndalojnë njerëzit të infektohen Covid ose ta transmetojnë atë

Phoebe Garrett ka ndjekur leksionet universitare pa e kapur Covid-in; ajo madje organizoi një festë ku të gjithë rezultuan pozitivë më pas, përveç saj. “Unë mendoj se jam ekspozuar me vetëdije rreth katër herë”, tha 22-vjeçarja nga High Wycombe.

Në mars 2021, ajo mori pjesë në provën e parë sfiduese në botë për Covid-19, e cila përfshinte pikimin e virusit të gjallë në hundë dhe mbylljen e vrimave të hundës për disa orë, në një përpjekje të qëllimshme për ta infektuar atë. Megjithatë trupi i saj rezistoi.

Shumica e njerëzve njohin dikë që ka rezistuar me kokëfortësi ndaj infektimit me Covid, pavarësisht se të gjithë rreth tyre sëmuren. Se si ata e bëjnë këtë mbetet një mister, por shkencëtarët kanë nisur të gjejnë disa të dhëna.

Shpresa është se identifikimi i këtyre mekanizmave mund të çojë në zhvillimin e barnave që jo vetëm i mbrojnë njerëzit nga infektimi me Covid, por edhe i pengojnë ata ta kalojnë atë.

Garrett nuk është i vetmi pjesëmarrës i provës sfiduese që ka shmangur infektimin. Nga 34 që u ekspozuan ndaj virusit, 16 nuk arritën të zhvillonin një infeksion (të përcaktuara si dy teste të njëpasnjëshme pozitive PCR) – megjithëse rreth gjysma e tyre rezultuan përkohësisht pozitivë për nivele të ulëta të virusit, shpesh disa ditë pas ekspozimit.

Ndoshta, ky ishte një reflektim i sistemit imunitar që mbyllte me shpejtësi një infeksion embrional. “Në studimet tona të mëparshme me viruse të tjera, ne kemi parë përgjigje të hershme imune në hundë që lidhen me rezistencën ndaj infeksionit,” tha profesor Christopher Chiu në Imperial College London, i cili drejtoi studimin. “Së bashku, këto gjetje nënkuptojnë se ekziston një luftë midis virusit dhe pritësit, e cila në pjesëmarrësit tanë ‘të painfektuar’ rezulton në parandalimin e përhapjes së infeksionit”.

Disa prej tyre gjithashtu raportuan disa simptoma të buta, të tilla si hundë e bllokuar, dhimbje fyti, lodhje ose dhimbje koke – megjithëse, meqenëse këto ndodhin zakonisht në jetën e përditshme, ato mund të kenë qenë të palidhura me ekspozimin ndaj virusit.

“Sido të jetë, nivelet e virusit nuk u ngjitën aq lart sa të shkaktonin nivele të dallueshme të antitrupave, qelizave T ose faktorëve inflamatorë në gjak që zakonisht shoqërohen me simptoma”, tha Chiu.

Studime të tjera sugjerojnë gjithashtu se është e mundur ta hiqni qafe Covid-in gjatë fazave më të hershme të infeksionit, përpara se ai të krijojë një bazë të duhur. Për shembull, gjatë valës së parë të pandemisë, Dr Leo Swadling në Kolegjin Universitar të Londrës dhe kolegët monitoruan intensivisht një grup punonjësish të kujdesit shëndetësor të cilët ishin të ekspozuar rregullisht ndaj pacientëve të infektuar, por që kurrë nuk rezultuan pozitivë ose nuk zhvilluan vetë antitrupa. Testet e gjakut zbuluan se rreth 15% e tyre kishin qeliza T reaktive kundër Sars-CoV-2, plus shënues të tjerë të infeksionit viral.

Ndoshta, qelizat T të kujtesës nga infeksionet e mëparshme të koronavirusit – pra ato përgjegjëse për ftohjet e zakonshme – reaguan me koronavirusin e ri dhe i mbrojtën ata nga Covid.

Të kuptuarit se sa shpesh njerëzit abortojnë infeksionet e sapolindura Covid në epokën e Omicron është e ndërlikuar sepse kërkon testime intensive – për virusin, antitrupat, qelizat T dhe shënuesit e tjerë të infeksionit – edhe sepse shumë njerëz janë vaksinuar.

“Ka të ngjarë që individët e vaksinuar të jenë të ekspozuar ndaj virusit dhe të bllokojnë replikimin viral dhe infeksionin më shpesh të zbulueshëm”, tha Swadling.

Nuk ka gjithashtu asnjë test të disponueshëm në treg që mund të bëjë dallimin midis imunitetit të shkaktuar nga vaksinimi dhe varianteve të ndryshme – kështu që nëse një person nuk ka rezultuar pozitiv së fundmi, është pothuajse e pamundur të dihet nëse ai ka qenë i ekspozuar ndaj Omicron apo jo.

Koronaviruset sezonale mund të mos jenë burimi i vetëm i përgjigjeve imune ndër-mbrojtëse. Prof. Cecilia Söderberg-Nauclér, një imunologe në Institutin Karolinska në Stokholm, filloi të hetojë këtë mundësi, pasi Suedia shmangi mbingarkesën nga rastet gjatë valës së parë të pandemisë, pavarësisht qasjes së saj të lehtë ndaj kufizimeve. Modelimi matematik nga kolegu i saj, Marcus Carlsson në Universitetin e Lundit, sugjeron se ky model i infeksioneve mund të shpjegohej vetëm nëse një pjesë e madhe e njerëzve kishin një lloj imuniteti mbrojtës.

Ekipi i saj kontrolloi bazat e të dhënave të sekuencave të proteinave nga viruset ekzistuese, duke gjuajtur për segmente të vogla (peptide) që ngjasojnë me ato nga koronavirusi i ri, me të cilët antitrupat kishin të ngjarë të lidheshin. Kur ata identifikuan një peptid me gjashtë aminoacide në një proteinë nga gripi H1N1 që përputhej me një pjesë thelbësore të proteinës së majës së koronavirusit, “për pak sa nuk rashë nga karrigia”, tha Söderberg-Nauclér.

Që atëherë ata kanë zbuluar antitrupa ndaj këtij peptidi në afro 68% të dhuruesve të gjakut nga Stokholmi. Hulumtimi, i cili ende nuk është rishikuar nga kolegët, mund të sugjerojë se përgjigjet imune të shkaktuara nga gripi H1N1 – i cili ishte përgjegjës për pandeminë e gripit të derrit 2009-10 – dhe shtamet e mëvonshme të lidhura ndoshta, mund t’i pajisin njerëzit me mbrojtje të pjesshme, por jo të plota kundër Covid-19. “Ai siguron një jastëk, por nuk do t’ju mbrojë nëse një person i infektuar kollitet në fytyrën tuaj”, tha Söderberg-Nauclér.

Një pjesë e vogël e njerëzve madje mund të jenë gjenetikisht rezistentë ndaj Covid-19. Në tetor, një konsorcium ndërkombëtar studiuesish nisi një gjueti globale për të gjetur disa prej tyre, me shpresën për të identifikuar gjenet mbrojtëse.

“Ne nuk po kërkojmë për variante të zakonshme të gjeneve që ofrojnë mbrojtje modeste kundër infeksionit, ajo që ne po kërkojmë janë variante gjenesh potencialisht shumë të rralla që mbrojnë plotësisht dikë kundër infeksionit”, tha Prof András Spaan në Universitetin Rockefeller në Nju Jork, i cili drejton hulumtimin.

Ata janë veçanërisht të interesuar për njerëzit që ndanin një shtëpi dhe shtrat me një person të infektuar dhe shmangnin vetë infeksionin. “Për shembull, një ditë më parë po flisja me një zonjë të moshuar nga Holanda, e cila u kujdes për burrin e saj gjatë valës së parë. Burri përfundimisht u shtrua në spital, por ajo kaloi një javë para se të kujdesej për të, duke ndarë të njëjtën dhomë dhe pa maska për fytyrën”, tha Spaan. “Ne nuk mund të shpjegojmë pse ajo nuk u infektua”.

Një rezistencë e tillë dihet se ekziston për sëmundje të tjera, duke përfshirë HIV-in, malarien dhe norovirusin. Në këto raste, një defekt gjenetik do të thotë se disa njerëzve u mungon një receptor i përdorur nga patogjeni për të hyrë në qeliza, kështu që ata nuk mund të infektohen. “Mund të ndodhë që, në disa individë, të ketë një defekt të tillë në një receptor të përdorur nga Sars-CoV-2”, tha Spaan.

Identifikimi i gjeneve të tilla mund të çojë në zhvillimin e trajtimeve të reja për Covid-19, në të njëjtën mënyrë që identifikimi i defekteve të receptorit CCR5 te njerëzit rezistent ndaj HIV-it ka çuar në mënyra të reja të trajtimit të HIV-it.

Spaan mendon se nuk ka gjasa që shumica e atyre që kanë shmangur Covid-in të jenë gjenetikisht rezistentë, edhe nëse kanë një mbrojtje të pjesshme imune. Kjo do të thotë se nuk ka asnjë garanci se ata nuk do të infektohen përfundimisht – siç zbuloi Garrett në fund të janarit. Pasi iu shmang virusit për gati dy vjet, ajo u trondit kur një test rutinë tregoi një vijë të dytë të kuqe ogurzezë. Menjëherë pas kësaj, ajo zhvilloi simptoma të buta Covid, por që atëherë është rikuperuar.

Ironia është se, pasi ka shmangur infektimin me Covid nga familja e ngushtë, miqtë dhe në një laborator mjekësor të specializuar, ndoshta ka qenë një i huaj farefisnor që e ka infektuar atë. “Nuk e kam idenë nga e kam marrë; mund të ketë qenë dikush në korin tim lokal, ose ndoshta nga palestra,” tha ajo.