Vatikan, 21 prill 2025 – Papa Françesku, lideri shpirtëror i më shumë se një miliard katolikëve në mbarë botën, ka ndërruar jetë në moshën 88-vjeçare, pas disa problemeve shëndetësore që e kishin shoqëruar muajt e fundit.
I shtruar më 14 shkurt në spitalin Gemelli të Romës për shkak të pneumonisë, Papa përjetoi disa episode të rënda të dështimit të frymëmarrjes, duke përfshirë bronkospazma që kërkuan trajtim intensiv dhe ventilim mekanik jo-invaziv. Megjithatë, ai u lirua nga spitali muajin e kaluar dhe u shfaq për herë të fundit publikisht gjatë meshës së Pashkëve në Sheshin e Shën Pjetrit.
Nga Buenos Aires në Vatikan
I lindur si Jorge Mario Bergoglio më 17 dhjetor 1936 në Buenos Aires të Argjentinës, ai u bë Papa i 266-të i Kishës Katolike më 13 mars 2013, duke u shndërruar në papën e parë nga Amerika Latine, si dhe papën e parë jezuit në histori. Ai lindi si fëmija më i madh nga pesë të tillë në një familje me rrënjë italiane. Prindërit e tij ishin emigrantë nga Piemonte e Italisë – babai Mario punonte si punonjës hekurudhe, ndërsa nëna Regina merrej me edukimin e fëmijëve.
Që në rininë e hershme, Bergoglio u shqua për intelektin dhe ndjeshmërinë ndaj të varfërve. Ai studioi kiminë, por e braktisi shkencën për t’iu përkushtuar rrugës fetare.
Në moshën 21-vjeçare, më 1957, ai iu bashkua Urdhrit të Jezuitëve – një nga degët më të disiplinuara të Kishës Katolike, që njihet për theksin në edukim, përulësi dhe shërbim. U shugurua meshtar më 1969 dhe vazhdoi të ngjitej në hierarkinë fetare si mësues, rektor dhe drejtues shpirtëror i komunitetit jezuit në Argjentinë.
Zgjedhja si Papë – një moment historik
Më 13 mars 2013, pas dorëheqjes së Papës Benedikti XVI, Jorge Mario Bergoglio u zgjodh Papë – duke marrë emrin Françesku, në nder të Shën Françeskut të Asizit, simbol i thjeshtësisë dhe përkujdesjes për të varfërit dhe natyrën. Ishte Papa i parë jezuit, i pari nga Amerika Latine, dhe i pari që zgjodhi emrin Françesku.
Vetë zgjedhja e emrit sinjalizoi një ndryshim: një papë që do të qëndronte pranë të përulurve dhe që do të përqafonte reformën, jo privilegjin.
Që në ditët e para të papatit të tij, Françesku theu shumë nga traditat e Vatikanit: zgjodhi të jetojë në një apartament të thjeshtë në vend të rezidencës papale dhe refuzoi lavdinë e pushtetit në favor të thjeshtësisë e përulësisë. Ai preferoi të udhëtonte në makina modeste dhe të takohej shpesh me të varfërit, të burgosurit dhe të përjashtuarit e shoqërisë.
Një papë që foli hapur për botën reale
Papa Françesku do të kujtohet si një reformator i qetë, por i vendosur, që u përball me sfida të mëdha brenda Kishës Katolike, përfshirë skandalet e abuzimit seksual, pabarazinë gjinore dhe krizën globale të besimit fetar.
Ai u bë një zë i fuqishëm në mbrojtje të mjedisit, të drejtave të emigrantëve, komunitetit LGBT, si dhe një kritik i hapur i sistemit ekonomik global. Deklaratat e tij të guximshme shpesh ndanë opinionin publik dhe nxitën debat në qarqet konservatore të Kishës.
Disa nga citatet më të famshme të tij përfshijnë:
“Kjo ekonomi po vret.”
“Kush jam unë për të gjykuar?” – për personat homoseksualë
“Lufta është disfata e politikës dhe njerëzimit.”
“Toka është shtëpia jonë e përbashkët.”
Një trashëgimi që do të zgjasë
Për shumë njerëz në botë, Papa Françesku ishte më shumë sesa një figurë fetare. Ai ishte një simbol i shpresës, barazisë dhe humanizmit, që mbrojti të pambrojturit dhe u përpoq të afronte Kishën me realitetet e shekullit XXI.
Lamtumira e tij lë një boshllëk të madh në Vatikan dhe në zemrat e miliona besimtarëve, por edhe një trashëgimi të pasur me mesazhe të thella për paqen, dashurinë dhe drejtësinë shoqërore.
